विश्वकर्मा योजना 2023: 77 व्या स्वातंत्र्यदिनी भारताच्या समृद्ध वारशाचे अनावरण करताना, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजना सुरू केली. ऐतिहासिक लाल किल्ल्यावरून जाहीर केलेला हा दूरदर्शी कार्यक्रम म्हणजे आपल्या पारंपारिक कारागिरांची आणि कारागिरांची मनापासून ओळख आहे. जुन्या कलाकुसरीत जीवनाचा श्वास घेणार्‍यांसाठी आशेचा किरण, ही परिवर्तनकारी योजना सप्टेंबर २०२३ मध्ये आगामी विश्वकर्मा जयंतीला अधिकृतपणे आपले पंख पसरवणार आहे. सुरुवात कशी करावी याचा विचार करत असाल तर काळजी करू नका, पंतप्रधान म्हणून विश्वकर्मा योजनेची नोंदणी लवकरच सुरू होणार आहे.
विश्वकर्मा योजनेचे सार आपल्या विशाल राष्ट्रात विखुरलेल्या कष्टाळू छोट्या-मोठ्या कारागिरांना आणि कामगारांना अटळ पाठिंबा देण्यामध्ये आहे. ही केवळ आर्थिक मदत नाही – हे एक सर्वसमावेशक पॅकेज आहे ज्यामध्ये प्रशिक्षण, प्रगत तंत्रांचे प्रदर्शन आणि कौशल्ये धारदार करण्यासाठी मार्गदर्शन यांचा समावेश आहे. या उल्लेखनीय उपक्रमामुळे लहान कारागीर, कामगार आणि शेती करणाऱ्यांसाठी संधीची दारे खुली झाली आहेत. अंतिम ध्येय? MSME (सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग मंत्रालय) च्या क्षेत्रामध्ये मार्ग शोधण्यासाठी त्यांना सक्षम करणे. हा प्रवास त्यांना केवळ MSME लँडस्केपचीच ओळख करून देत नाही तर त्यातून मिळणाऱ्या विविध फायद्यांवरही प्रकाश टाकतो. विश्वकर्मा योजना हा केवळ एक कार्यक्रम नाही; हा एक उज्ज्वल, अधिक आशादायक भविष्याकडे जाणारा पूल आहे.
विश्वकर्मा कौशल सम्मान योजना काय आहे?
PM विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजना सादर करत आहे: 15 ऑगस्टच्या शुभ दिवशी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आणलेला एक मार्गदर्शक प्रकाशासारखा एक उपक्रम. हा दूरदर्शी कार्यक्रम लहान व्यवसाय मालकांच्या उत्थानासाठी तयार केलेला आहे, ज्यामध्ये पारंपारिक कारागीर आणि कारागीर यांच्या प्रेमळ समुदायाला विशेष आलिंगन देण्यात आले आहे. केवळ आर्थिक मदतीशिवाय, हा कार्यक्रम प्रशिक्षणाद्वारे मदतीचा हात पुढे करतो, प्रगत तंत्रांचे दरवाजे उघडतो आणि कौशल्य-केंद्रित मार्गदर्शनासह मार्ग प्रकाशित करतो.
अंदाजे 15 हजार कोटी रुपयांच्या जबरदस्त बजेटसह उंच उभी असलेली ही योजना केवळ एक संकेत नाही, तर सरकारची एक महत्त्वपूर्ण गुंतवणूक आहे. 15,000 कोटी रुपयांची ही मोठी रक्कम सोनार, लोहार, केशभूषाकार, धोबी, गवंडी (राजमिस्त्री) आणि रस्त्यावर विक्रेते अशा विविध पारंपारिक व्यवसायांमध्ये प्रगती करण्यासाठी सज्ज आहे.
ही योजना आपल्या देशाच्या प्रतिभावान कारागिरांशी खोलवर प्रतिध्वनी करते, जे उल्लेखनीय कौशल्ये असूनही अनेकदा आर्थिक मर्यादांच्या कठोर वास्तवाला तोंड देतात. त्यांची अप्रयुक्त क्षमता, उघड होण्याची तळमळ, समाजाच्या वाढीच्या मार्गाला आकार देण्याची ताकद आहे. हे ओळखून सरकारने विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजनेसाठी 17 सप्टेंबर 2023 ही तारीख निश्चित केली आहे. या कुशल कारागिरांसाठी केवळ प्रशिक्षणच नाही तर आर्थिक आधारस्तंभ म्हणून काम करणे, त्यांना नवीन सामर्थ्य प्रदान करणे हा या प्रयत्नाचा उद्देश आहे. त्यांचे आर्थिक कल्याण वाढवून, सरकार आपल्या समाजासाठी आणि आपल्या प्रिय राष्ट्रासाठी त्यांचे योगदान वाढवण्याची आकांक्षा बाळगते.
PM विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजनेचे मूळ उद्दिष्ट आहे – लहान कारागीर, पारंपारिक कारागीर आणि संपूर्ण राष्ट्रात पसरलेल्या निर्मात्यांनी तयार केलेली उत्पादने आणि सेवांची क्षमता, पोहोच आणि उपलब्धता वाढवणे. हा दूरदर्शी प्रयत्न विणकर, सोनार, लोहार आणि लॉन्ड्री कामगारांच्या आवडींचा समावेश असलेल्या विविध प्रकारच्या छोट्या कारागिरांना आर्थिक समृद्धी आणि सक्षमीकरण देण्याचा प्रयत्न करतो. या योजनेच्या टेपेस्ट्रीमध्ये, त्यांना केवळ आर्थिक सहाय्यच नाही तर प्रशिक्षणाचे प्रवेशद्वार देखील सापडेल जे त्यांच्या कौशल्यांना परिष्कृत करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण कार्य करते.
या उपक्रमाच्या केंद्रस्थानी एक मार्मिक मान्यता आहे: अनेक कुशल कारागिरांकडे उल्लेखनीय प्रतिभा आहे तरीही ते आर्थिक मर्यादांनी बद्ध आहेत. त्यांची क्षमता अव्यक्त राहते, गरिबीच्या सावलीने झाकलेली असते. ही दुर्दशा आपल्या समाजाचा एक निर्विवाद पैलू आहे – प्रतिभावान व्यक्ती ज्यांचे सामाजिक उन्नतीमध्ये योगदान आर्थिक अडचणींमुळे अडथळा ठरते. या वास्तविकतेचा सामना करण्यासाठी, एक जोरदार घोषणा करण्यात आली आहे: विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजना 17 सप्टेंबर 2023 पासून आपल्या प्रवासाला सुरुवात करेल. हा दूरदर्शी उपक्रम या कुशल कारागिरांना प्रशिक्षण आणि आर्थिक उदरनिर्वाह प्रदान करण्यासाठी तयार आहे, संभाव्य आणि यामधील अंतर कमी करून प्राप्ती प्रशिक्षण आणि आर्थिक संसाधनांच्या ओतणेसह, त्यांची उपजीविका मजबूत करणे निश्चित आहे, जे समाजाच्या आणि मोठ्या प्रमाणावर राष्ट्राच्या प्रगतीवर जबरदस्त प्रभाव पाडते.
विश्वकर्मा योजना केंद्र सरकारमध्ये मूळ शोधत असताना, तिच्या प्रभावाचा लँडस्केप एक सहयोगी कॅनव्हास आहे. केंद्र आणि राज्य सरकारे हातमिळवणी करतील, सुलभता आणि फायद्यांचा एक सिम्फनी तयार करतील, हे सुनिश्चित करतील की हा कार्यक्रम ज्या लोकांमध्ये उत्थान करू इच्छित आहे त्यांच्यामध्ये सहजतेने प्रतिध्वनित होईल.
