संगणक म्हणजे काय? What Is Computer In Marathi
मित्रांनो आज आपण बघणार आहोत संगणक म्हणजे काय? आजच्या तांत्रिक युगात संगणकाचा वापर दिवसेंदिवस वाढत आहे. संगणकाने आपली अनेक कामे सोपी केली आहेत, जसे दस्तऐवज छापणे, खरेदी करणे, ऑनलाईन पेमेंट इ. चला तर मग जाणून घेऊया Fundamentals of Computer in Marathi–
What is Computer in Marathi – संगणक म्हणजे काय?
संगणक हे एक उपकरण आहे, जे विजेद्वारे चालवले जाते किंवा आपण म्हणू शकतो की संगणक एक इलेक्ट्रॉनिक उपकरण आहे, हे असे आधुनिक साधन आहे. जे आपली बरीच कामे खूप जलद आणि सहज पूर्ण करते. बहुतेक लोक त्यांच्या दैनंदिन जीवनात संगणकाचा वापर करत आहेत.
संगणक हा शब्द लॅटिन भाषेतील शब्द “संगणन” या शब्दापासून बनला आहे, ज्याचा अर्थ आहे, संगणकीय मशीन किंवा प्रोग्राम करण्यायोग्य मशीन, प्रोग्रामशिवाय संगणक काहीही करू शकत नाही. तो डेटा इनपुट म्हणून स्वीकारतो, साठवतो, इनपुट डेटावर प्रक्रिया करतो आणि आवश्यक स्वरूपात आउटपुट व्युत्पन्न करते.
संगणकाचा वापर (Fundamentals of Computer in Marathi)
आपल्या सर्वांना माहिती आहे की जगातील प्रत्येक क्षेत्रात संगणकाचा वापर केला जात आहे. हे फक्त त्या आधी दिलेल्या आदेशांचे पालन करते, कारण त्यात विचार करण्याची आणि समजण्याची क्षमता नसते. जो व्यक्ती संगणकासाठी प्रोग्राम बनवतो त्याला “प्रोग्रामर” म्हणतात आणि जो व्यक्ती संगणक चालवतो त्याला “वापरकर्ता” म्हणतात.
संगणक दोन भागांमध्ये विभागलेला आहे –
- Hardware
- Software
हार्डवेयर (Hardware)

संगणकाच्या ज्या भागांना आपण स्पर्श करू शकतो त्यांना भौतिक घटक म्हणतात. उदाहरणार्थ, कीबोर्ड, माउस, रॅम इत्यादींना हार्डवेअर म्हणतात. हे दोन प्रकारचे अंतर्गत (Internal) आणि बाह्य (External) हार्डवेअर आहे.
सॉफ्टवेयर (Software)

आम्ही संगणक सॉफ्टवेअरला स्पर्श करू शकत नाही. एखादी व्यक्ती त्यांना फक्त GUI द्वारे पाहू शकते आणि संगणक हार्डवेअरच्या मदतीने चालवू शकते. याच्या मदतीने आपण आपले काम सहजपणे पूर्ण करू शकतो.
संगणक कसे कार्य करते? – How does computer work In Marathi?
मित्रांनो, आम्ही तुम्हाला या आकृतीद्वारे डिजिटल संगणक कसे कार्य करते ते सहज सांगू –
Input | माउस किंवा कीबोर्ड (Input device) द्वारे दिलेल्या निर्देशाला इनपुट म्हणतात. |
Process | सीपीयू (CPU) किंवा Processor ने केलेल्या Processing प्रक्रियेला Process म्हणतात, ती पूर्णपणे internal process आहे. |
Output | Monitor किंवा Printer (Output Device) द्वारे दिलेल्या result ला Output म्हणतात. |
Storage | परिणाम हार्ड डिस्क किंवा इतर मीडिया डिव्हाइसमध्ये साठवतो. |
Advantages of Computer in Marathi
- इंटरनेट (Internet)- संगणकाचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे त्याने संपूर्ण जगाला इंटरनेटशी जोडले आहे, किंवा आपण असेही म्हणू शकतो की इंटरनेटने संपूर्ण जगाला जोडले आहे.
- तीव्रगति (High Speed)- हे खूप वेगाने काम करते, काही सेकंदात गणना करते आणि परिणाम देते, गणना करण्यासाठी मायक्रोसेकंद, नॅनोसेकंद आणि पिकोसेकंद लागतात, ही सर्व संगणकाची एकके आहेत.
- क्षमता (Storage)- संगणक मोठ्या प्रमाणावर डेटा साठवू शकतो, हे त्याचे महत्वाचे वैशिष्ट्य आहे, त्याची मानवापेक्षा जास्त साठवण क्षमता आहे, तो कोणत्याही प्रकारचा डेटा साठवू शकतो, जसे- चित्र, व्हिडिओ, मजकूर, ऑडिओ इ.
- शुद्धता (Accuracy)- खूप वेगवान असण्याव्यतिरिक्त, संगणक अगदी अचूक आहे, जर इनपुट योग्य असेल तर संगणक 100% निकाल देतो.
- लगन (Diligence)- कंटाळा आणि चूक न करता संगणक सतत काम करत राहतो.
Disadvantage of Computer In Marathi – संगणकाचे तोटे
निर्भरता (Dependency)- हे प्रोग्रामरच्या सूचनांनुसार कार्य करते, अशा प्रकारे ते पूर्णपणे मानवांवर अवलंबून असते.
भावना और बुद्धि रहित (Emotionless)– संगणक स्वतः कोणताही निर्णय घेत नाही, प्रत्येक सूचना संगणकाला दिली जाते, ती मानवांप्रमाणे भावना, चव, अनुभव आणि ज्ञानाच्या आधारे निर्णय घेत नाही.
आरोग्यासाठी हानिकारक (Harmful) – बराच वेळ एकाच स्थितीत बसून आपल्या शरीरातील रक्त परिसंचरण नीट होत नाही, ज्यामुळे थकवा आणि पाय दुखणे यासारख्या अडचणींना सामोरे जावे लागते. सतत डोळ्यांवरील संगणकाच्या स्क्रीनचा प्रकाश वाचल्याने डोळ्यांना जळणे, सूज येणे इत्यादी समस्या उद्भवू शकतात.
संगणकाची मूलतत्त्वे हिंदीमध्ये तुम्हाला माहिती आहे का संगणक म्हणजे काय? आणि तुम्हाला संगणकाचे फायदे आणि तोटे, संगणकाचा वापर याबद्दल अधिक माहिती असेल – संगणकाचा उपयोग काय आहे?
संगणकाचा वापर काय आहे? What is uses of computer In Marathi
व्यापार (Business) – व्यवसायाची काही क्षेत्रे संगणकाच्या वापराने खूप वेगाने बदलत आहेत, ते विक्री आणि विपणन, किरकोळ विक्री, बँकिंग, स्टॉक ट्रेडिंग इत्यादी वापरत आहेत. तसेच याचा उपयोग पगाराची गणना करण्यासाठी आणि कर्मचाऱ्यांचा डेटा व्यवस्थापित करण्यासाठी केला जात आहे.
बैंकिंग (Banking) – आज, बँकिंग जवळजवळ पूर्णपणे संगणकावर अवलंबून आहे, बँक आम्हाला अनेक सुविधा देत आहे, उदाहरणार्थ, ऑनलाईन अकाउंटिंग सुविधा, ज्यात चालू शिल्लक तपासणे, ठेवी बनवणे आणि ओव्हर ड्राफ्ट, व्याज शुल्क, शेअर्स आणि ट्रस्टी रेकॉर्ड तपासणे समाविष्ट आहे.
ATM मशीन जे पूर्णपणे स्वयंचलित आहेत, ग्राहकांना बँकांशी व्यवहार करणे सोपे करते, या सर्व सुविधांचा वापर करून ग्राहक आपला वेळ वाचवतो आणि इंटरनेटद्वारे कुठेही बसून बँकिंग सुविधेचा लाभ घेता येतो.
शिक्षण (Education) – संगणकाने शिक्षणपद्धती पूर्णपणे बदलली आहे, अनेक शाळा, महाविद्यालये आणि संस्था आहेत जे विद्यार्थ्यांना शिक्षण देण्यासाठी संगणकाचा वापर करत आहेत. संगणक शिक्षणातून संगणक शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांच्या संख्येचा आलेख सातत्याने वाढत आहे.
आरोग्य सेवा (Healthcare) – वैद्यकीय क्षेत्रात संगणकाचे खूप महत्वाचे योगदान आहे, त्याचा उपयोग रुग्णालयातील विविध रोग तपासण्यासाठी आणि रुग्णांच्या नोंदी जतन करण्यासाठी केला जातो, आजकाल शस्त्रक्रिया करण्यासाठी संगणकाचाही वापर केला जात आहे.
औषधांचा लेबल, एक्सपायरी डेट्स, आरोग्यावर घातक परिणाम इत्यादी तपासण्यासाठी संगणकांचा वापर केला जातो. ईसीजी, ईईजी, अल्ट्रासाऊंड आणि सीटी स्कॅन इत्यादीसाठी संगणकीकृत मशीनचा वापर केला जातो.
सरकारी (Government) – संगणक तंत्रज्ञान सरकारी विभागांमध्ये वापरले जात आहे, सरकारी कर्मचारी संगणकातील सर्व डेटा जतन करतात आणि ते सुरक्षित राहतात, तो डेटा एका क्लिकवर पुनर्प्राप्त केला जातो आणि काम करण्यास जास्त वेळ लागत नाही.
संगणकाद्वारे कोणत्याही प्रकारचे ID तयार करणे खूप सोपे झाले आहे. विक्रीकर आणि आयकर विभागातही संगणकाचा वापर केला जात आहे.
घरी (At home) – आजकाल संगणकांचा वापर घरांमध्ये अधिकाधिक केला जात आहे, याचा वापर करून आपण घराचे बजेट तयार करू शकतो, कोणी घरी बसून कार्यालयीन काम करू शकतो, विद्यार्थी त्यांचे गृहपाठ करू शकतात, तसेच चित्रपट पाहू शकतात, गाणी ऐकू शकतात आणि संगणकावर गेम खेळू शकतात.
अंतिम शब्द
मित्रांनो आज आपण बघितलं संगणक म्हणजे काय? आम्ही आशा करतो कि तुम्हाला होळी विषयी संपूर्ण माहिती मिळाली असेल आणि तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. जर तुम्हाला हा लेख आवडला असेल तर आपल्या मित्रांसोबत नक्की share करा आणि सोबतच website च्या नोटिफिकेशन बेल ला देखील ऑन करा. ज्याने भविष्यात येणारा लेख तुमच्या पर्यंत सगळ्यात आधी पोहचेल. कारण आम्ही अशेच अप्रतिम लेख तुमच्यासाठी रोज घेऊन येत असतो. जर तुम्हाला संगणक म्हणजे काय या लेखाविषयी काही समस्या किंवा प्रश्न असेल तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून विचारू शकता.