मराठी बाराखडी: मराठी अक्षरांची मूलभूत माहिती जाणून घ्या

मराठी बाराखडी: मराठी ही मुख्यतः भारतातील महाराष्ट्र राज्यात बोलली जाणारी भाषा आहे. ८३ दशलक्ष भाषिकांसह ही भारतातील चौथी सर्वाधिक बोलली जाणारी भाषा आहे. मराठी वर्णमाला “बाराखडी” म्हणून ओळखली जाते, ज्याचा शाब्दिक अर्थ “बारा अक्षरे” असा होतो. या लेखात आपण मराठी बाराखडीची मूलभूत माहिती आणि ती कशी शिकायची याचा शोध घेऊ.

मराठी बाराखडी

मराठी बाराखडी हा मराठी भाषेत वापरल्या जाणार्‍या बारा मूळ अक्षरांचा संच आहे. ही अक्षरे मराठीत शब्द आणि वाक्य बनवण्यासाठी वापरली जातात. बाराखडीतील प्रत्येक अक्षराचा स्वतःचा वेगळा आवाज आणि उच्चार असतो.

स्वर	English
अ	a
आ	aa
इ	i
ई	ee
उ	u
ऊ	oo
ऋ	ri
ए	e
ऐ	ai
ओ	o
औ	au
अं	an

व्यंजने	English
क	ka
ख	kha
ग	ga
घ	gha
ङ	nga
च	cha
छ	chha
ज	ja
झ	jha
ञ	nya
ट	ta
ठ	tha
ड	da
ढ	dha
ण	na
त	ta
थ	tha
द	da
ध	dha
न	na
प	pa
फ	pha
ब	ba
भ	bha
म	ma
य	ya
र	ra
ऱ	rra
ल	la
ळ	lla
व	va
श	sha
ष	ssa
स	sa
ह	ha
क्ष	ksha

मराठी बाराखडीची बारा अक्षरे

मराठी बाराखडीची बारा अक्षरे आहेत.

1. १ – का
2. ३ – खा
3. २ – गा
4. घ – घ
5. ङ – नगा
6. १ – चा
7. छ – छ
8. १ – जा
9. झ – झा
10. ञ – न्या
11. ३ – ता
12. ३ – था

मराठी स्वर समजून घेणे (स्वर)

मराठी भाषेत बारा स्वर आहेत, ते पुढीलप्रमाणे आहेत.

साधे स्वर

1. अ (अ) – ‘पिता’ प्रमाणे उच्चार
2. आ (आ) – ‘कार’ प्रमाणे उच्चार
3. इ (i) – ‘बिट’ प्रमाणे उच्चार
4. ई (ii) – ‘बीट’ प्रमाणे उच्चार
5. उ (उ) – ‘पुट’ प्रमाणे उच्चार
6. ऊ (uu) – ‘पूल’ प्रमाणे उच्चार

कंपाऊंड स्वर

7. ए (ई) – ‘पेन’ प्रमाणे उच्चार
8. ऐ (ऐ) – ‘वेदना’ प्रमाणे उच्चार
9. ओ (ओ) – ‘गो’ मधील उच्चार
10. औ (au) – ‘घर’ प्रमाणे उच्चारला जातो

अनुनासिक स्वर

11. अं (am) – ‘शांत’ प्रमाणे उच्चार
12. अः (आह) – ‘अहा’ प्रमाणे उच्चार

मराठी व्यंजने समजून घेणे (व्यंजन)

मराठी भाषेत छत्तीस व्यंजने आहेत, ती पुढीलप्रमाणे आहेत.

थांबे (विराम चिन्ह)

1. क (का) – ‘कीप’ प्रमाणे उच्चार
2. ख (खा) – ‘खाकी’ प्रमाणे उच्चार
3. ग (गा) – ‘गो’ प्रमाणे उच्चार
4. घ (घा) – ‘भूत’ प्रमाणे उच्चार
5. च (चा) – ‘चेअर’ प्रमाणे उच्चार
6. छ (छ) – ‘चर्च’ प्रमाणे उच्चार
7. ज (जा) – ‘जाम’ प्रमाणे उच्चार
8. झ (झा) – ‘जाझ’ प्रमाणे उच्चार
9. ट (टा) – ‘उंच’ प्रमाणे उच्चार
10. ठ (ठा) – ‘थॉ’ प्रमाणे उच्चारलेले
11. ड (डा) – ‘कुत्रा’ प्रमाणे उच्चार
12. ढ (धा) – ‘धर्म’ प्रमाणे उच्चार
13. ण (ना) – ‘कांदा’ प्रमाणे उच्चार

अनुनासिक (अनुनासिक व्यंजन)

14. म (मा) – ‘आई’ प्रमाणे उच्चार
15. न (ना) – ‘दुपार’ प्रमाणे उच्चार
16. ङ (nga) – ‘गाणे’ प्रमाणे उच्चारला जातो

अर्ध-स्वर (अंतर्स्थ व्यंजन)

17. य (या) – ‘पिवळा’ प्रमाणे उच्चार
18. र (रा) – ‘लाल’ प्रमाणे उच्चार
19. ल (ला) – ‘प्रेम’ प्रमाणे उच्चार
20. व (वा)

फ्रिकेटिव्ह (श्वस्त्रव्यंजन)

21. श (श) – ‘शॅम्पू’ प्रमाणे उच्चार
22. ष (ष) – ‘शटल’ प्रमाणे उच्चारला जातो
23. स (सा) – ‘सूर्य’ प्रमाणे उच्चार
24. ह (हा) – ‘घर’ प्रमाणे उच्चार

अफ्रिकेट्स (ज्ञानाचा व्यंजन)

25. ज्ञ (ग्या) – ‘संरेखित’ प्रमाणे उच्चार

ग्लाइड्स (यान्तःस्थ व्यंजन)

26. य (या) – ‘होय’ प्रमाणे उच्चार
27. व (वा) – ‘वेल’ प्रमाणे उच्चार

द्रव (तर्क्य व्यंजन)

28. र (रा) – ‘लाल’ प्रमाणे उच्चार
29. ळ (ला) – ‘बॉल’ प्रमाणे उच्चार
30. झ (आरआरए) – ‘कार’ प्रमाणे उच्चार

रेट्रोफ्लेक्स (मूर्धन्य व्यंजन)

31. ट (टा) – ‘उंच’ प्रमाणे उच्चार
32. ठ (ठा) – ‘थॉ’ प्रमाणे उच्चारलेले
33. ड (डा) – ‘कुत्रा’ प्रमाणे उच्चार
34. ढ (धा) – ‘धर्म’ प्रमाणे उच्चार
35. ण (ना) – ‘कांदा’ प्रमाणे उच्चार
36. ऋ (रि) – ‘लय’ प्रमाणे उच्चार

मराठी बाराखडीची उदाहरणे

1. अ (a) – अस्तित्व (existence)
2. आ (aa) – आकार (shape)
3. इ (i) – इच्छा (desire)
4. ई (ee) – ईश्वर (God)
5. उ (u) – उत्तर (answer)
6. ऊ (oo) – ऊर्जा (energy)
7. ए (e) – एक (one)
8. ऐ (ai) – ऐतिहासिक (historical)
9. ओ (o) – ओळख (identification)
10. औ (au) – औषध (medicine)
11. क (ka) – कलम (pen)
12. ख (kha) – खडखडणारा (rattling)
13. ग (ga) – गायक (singer)
14. घ (gha) – घडणारा (ringing)
15. ङ (ng) – अंगण (courtyard)
16. च (cha) – चंद्र (moon)
17. छ (chha) – छत्री (umbrella)
18. ज (ja) – जग (world)
19. झ (jha) – झोपडी (hut)
20. ञ (nya) – न्याय (justice)
21. ट (ta) – टोपी (hat)
22. ठ (tha) – ठोकणारा (hitting)
23. ड (da) – डोक्यात (in the pocket)
24. ढ (dha) – ढगाळ (thread)
25. ण (N) – अंणगांव (village)
26. त (ta) – तारीख (date)
27. थ (tha) – थांबा (stop)
28. द (da) – दुकान (shop)
29. ध (dha) – धुंद (smoke)
30. न (na) – नात (relationship)
31. प (pa) – पावसाळा (rainy season)
32. फ (pha) – फुले (flowers)
33. ब (ba) – बायको (wife)
34. भ (bha) – भिंत (window)
35. म (ma) – माझा (mine)
36. य (ya) – यादी (list)
37. र (ra) – रस्ता (road)
38. ल (la) – लहान (small)
39. व (va) – वेडा (mad)
40. श (sha) – शाळा (school)
41. ष (shha) – षट्कोन (hexagon)
42. स (sa) – सदर (main)
43. हात (haat) – hand
44. क्षेत्र (kshetra) – field

मराठी बाराखडी कशी शिकायची?

मराठी बाराखडी शिकणे सुरुवातीला जबरदस्त वाटू शकते, परंतु सराव आणि समर्पणाने त्यात प्रभुत्व मिळवता येते. मराठी बाराखडी शिकण्यासाठी या काही टिप्स:

1. अक्षरे लिहिण्याचा सराव करा

मराठी बाराखडी शिकण्याची पहिली पायरी म्हणजे प्रत्येक अक्षर लिहिण्याचा सराव करणे. प्रत्येक अक्षर अनेक वेळा लिहा जोपर्यंत तुम्हाला त्याचा आकार आणि फॉर्म सहज वाटत नाही.

2. प्रत्येक अक्षराचा उच्चार शिका

मराठी बाराखडीतील प्रत्येक अक्षराचा एक वेगळा आवाज आणि उच्चार असतो. प्रत्येक अक्षराचा आवाज काळजीपूर्वक ऐका आणि मोठ्याने म्हणण्याचा सराव करा.

3. Mnemonics वापरा

नेमोनिक्स हे मेमरी एड्स आहेत जे आपल्याला प्रत्येक अक्षराचा आकार आणि रूप लक्षात ठेवण्यास मदत करू शकतात. उदाहरणार्थ, अक्षराचा आकार लक्षात ठेवण्यासाठी तुम्ही “पतंग उंच उडतो” हा वाक्यांश वापरू शकता.

4. मराठी शब्द वाचा

मराठी शब्द वाचल्याने तुम्हाला संदर्भातील अक्षरे ओळखता येतात. मराठी शब्द वाचण्याचा सराव करा आणि प्रत्येक शब्दातील अक्षरे ओळखण्याचा प्रयत्न करा.

5. एक कोर्स घ्या

जर तुम्हाला मराठी बाराखडी अधिक जलद आणि कार्यक्षमतेने शिकायची असेल तर कोर्स घेण्याचा विचार करा. बाराखडीसह मराठी भाषेच्या मूलभूत गोष्टी शिकवणारे अनेक ऑनलाइन अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत.

निष्कर्ष

मराठी बाराखडी हा मराठी भाषेचा पाया आहे. मराठीत बोलणे, वाचणे आणि लिहिणे शिकण्यासाठी बाराखडी शिकणे ही एक महत्त्वाची पहिली पायरी आहे. सराव आणि समर्पणाने, कोणीही मराठी बाराखडी शिकू शकतो आणि महाराष्ट्राची समृद्ध संस्कृती आणि साहित्य अनलॉक करू शकतो.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न