मित्रांनो आज आपण बघणार आहोत What is Number System in Marathi म्हणजेच कॉम्पुटर मध्ये Number System काय असते. संगणक एक इलेक्ट्रॉनिक मशीन आहे. ती फक्त मशीन भाषा समजते आणि जर तुम्हाला मशीन भाषा शिकायची असेल तर तुम्हाला प्रथम नंबर सिस्टमचे ज्ञान असणे आवश्यक आहे. तर मराठीत नंबर सिस्टम म्हणजे काय, नंबर सिस्टीम म्हणजे काय, नंबर सिस्टीमचे प्रकार, नंबर सिस्टीमचे किती प्रकार आहेत ते जाणून घेऊया.
What is Number System in Marathi – नंबर सिस्टम म्हणजे काय?
Number System हा एक प्रकारचा मूल्यांचा संच आहे, जो प्रमाण मोजण्यासाठी वापरला जातो. आपण हे अंक आपल्या दैनंदिन जीवनात वापरतो, जे दशांश संख्या 0-9 मानले जाते.
What is Number system in computer?
संगणकातील umber system म्हणजे संख्यांचा संच. हे वेगवेगळ्या प्रकारच्या डेटाचे प्रतिनिधित्व करते. तुम्ही आणि मी ज्या प्रकारे बोलण्यासाठी भाषा वापरतो. त्याचप्रमाणे संगणकालाही एक भाषा असते, संगणक फक्त अंकीय भाषा वापरतो. मग, ते कोणतेही वर्ण, संख्या किंवा चिन्ह असो, ते फक्त संगणक क्रमांकाच्या भाषेत समजले जाते.
जेव्हा आपण कोणत्याही प्रकारचा डेटा संगणकावर पाठवतो, तेव्हा भाषा अनुवादक त्याचे बायनरी भाषेत रूपांतर करतो (0, 1). भाषा अनुवादक एक प्रणाली सॉफ्टवेअर आहे. जे संगणकात आहे.
Types of Number system in Marathi
या संख्या प्रणालीचे चार प्रकार आहेत-
- Binary number system
- Octal number system
- Decimal number system
- Hexadecimal number system
1. Binary number system
बायनरी संख्या प्रणालीचा आधार -2 आहे, कारण तो ‘0’ आणि ‘1’ या दोन संख्यांनी बनलेला आहे. यामध्ये, जेव्हा ‘0’ असते तेव्हा ते विजेच्या प्रवाहाला परवानगी देत नाही आणि जेव्हा ते ‘1’ असते तेव्हा ते विजेच्या प्रवाहाला परवानगी देते.
यामध्ये एकच बायनरी नंबर (0, 1) ला बिट म्हणतात, चार बिट्स (1001) ला निबल म्हणतात आणि आठ बिट्स (11001010) ला बाइट म्हणतात.
Example – (1011)2, (1100)2, (0001)2, (0010)2
2. Octal number system
ऑक्टल नंबर सिस्टमचा आधार 8 आहे, त्यात 0-7 (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7) मधील संख्या असतात. हे बायनरी संख्या प्रणालीच्या तीन बिट्स (23 = 8) ने बनलेले आहे. बायनरी नंबरच्या तीन बिट्सच्या मदतीने कोणताही ऑक्टल नंबर बायनरी नंबरमध्ये रूपांतरित केला जाऊ शकतो.
Example – (123)8, (5461)8, (2311)8, (5644)8
3. Decimal number system
दशांश संख्या प्रणालीमध्ये 0-9 (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9) मधील अंक असतात. तर त्याचा आधार 10 आहे. त्याचे किमान मूल्य 0 आणि कमाल मूल्य 9 आहे.
आम्ही हे अंक आमच्या कामात खूप वापरतो. ही संख्या प्रणाली अंकीय मूल्याचे प्रतिनिधित्व करते.
Example – (5×1000) + (2×100) + (3×10) + (1×1)
(5×103) + (2×102) + (3×101) + (1×100)
5000 + 200 + 30 + 1
(5231)10
4. Hexadecimal number system
हेक्साडेसिमल नंबर सिस्टीममध्ये 0-15 पासून संख्या आहे, जसे की (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F) परंतु त्यात 10 AF आहे -15 ऐवजी अक्षरे वापरली जातात.
उदाहरणार्थ, 10-A, 11-B, 12-C, 13-D, 14-E, 15-F, त्यात 16 अंक आहेत, त्याचा आधार 16 आहे.
त्याला अल्फान्यूमेरिक सिस्टिम असेही म्हटले जाते कारण यात अंकीय अंक तसेच वर्णमाला दोन्ही वापरली जातात.
हेक्साडेसिमल संख्या बायनरी संख्या प्रणालीचे चार बिट (24 = 16) वापरून बायनरी संख्येत रूपांतरित केले जाऊ शकते.
Example – (435A)16, (FD63)16, (ACD)16, (11FC)16
अंतिम शब्द
तर मित्रांनो हे होत Number System म्हणजे काय? म्हणजेच What is Number System in Marathi आम्ही आशा करतो कि तुम्हाला Number System विषयी संपूर्ण माहिती मिळाली असेल आणि तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. जर तुम्हाला हा लेख आवडला असेल तर आपल्या मित्रांसोबत नक्की share करा आणि सोबतच website च्या नोटिफिकेशन बेल ला देखील ऑन करा. ज्याने भविष्यात येणारा लेख तुमच्या पर्यंत सगळ्यात आधी पोहचेल. कारण आम्ही अशेच अप्रतिम लेख तुमच्यासाठी रोज घेऊन येत असतो. जर तुम्हाला What is Number System in Marathi या लेखाविषयी काही समस्या किंवा प्रश्न असेल तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून विचारू शकता.
