#1. स्वच्छ भारत आंदोलन | Swachh Bharat Abhiyan Essay in Marathi
देशाची स्वच्छता हीच स्वच्छता
कर्मचारी जबाबदार नाहीत
यात नागरिकांची भूमिका नाही का?
ही मानसिकता आपण बदलली पाहिजे
……नरेंद्र मोदी
परिचय: स्वच्छता केवळ आपल्या घरांसाठी आणि रस्त्यांचीही गरज नाही. या देशाला आणि राष्ट्राला त्याची गरज भासली असती, कारण केवळ आपले घर आणि अंगण स्वच्छ राहणार नाही, तर संपूर्ण देश स्वच्छ राहील. हे लक्षात घेऊन भारत सरकारतर्फे राबविण्यात येत असलेले स्वच्छ भारत अभियान आपल्या देशातील प्रत्येक गावात आणि शहरात सुरू करण्यात आले आहे. या मोहिमेचा उद्देश शौचालये बांधणे आणि देशातील प्रत्येक गल्ली, खेड्यापासून ते प्रत्येक गल्लीपर्यंत देशातील मूलभूत पायाभूत सुविधांमध्ये बदल करणे हा आहे.
स्वच्छ भारत अभियाना ची शुरुआत
भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 2 ऑक्टोबर 2014 रोजी महात्मा गांधी यांच्या जयंतीदिनी स्वच्छ भारत अभियान सुरू केले. महात्मा गांधींच्या 145 व्या जयंतीनिमित्त आदरणीय श्री नरेंद्र मोदी यांनी या मोहिमेची सुरुवात केली. 2 ऑक्टोबर 2014 रोजी राजपथ येथे जनतेला संबोधित करताना त्यांनी राष्ट्रवाद्यांना यात सहभागी होण्याचे आवाहन केले. स्वच्छ भारत अभियान आणि त्याचा प्रचार करा.स्वच्छतेच्या दृष्टीने ही सर्वात मोठी मोहीम आहे ती यशस्वी करण्यासाठी सांगितले. स्वच्छतेबाबत भारताची प्रतिमा बदलण्यासाठी, श्री नरेंद्र मोदीजींनी देशाला मोहिमेने जोडण्यासाठी जनआंदोलन करून त्याची सुरुवात केली.
महात्मा गांधींचे स्वप्न
आपले पूज्य राष्ट्रपिता महात्मा गांधी हे स्वातंत्र्यापूर्वी स्वच्छ होते आणि त्या अंतर्गत त्यांनी स्वच्छतेला देव भक्ती बरोबर मानलं, त्यांनी प्रत्येकाला स्वच्छतेचं शिक्षण दिलं, त्यांचं स्वप्न होतं की (स्वच्छ भारत), या अंतर्गत ते सर्व स्वच्छ भारत बनवतील. नागरिकांनी मिळून देश स्वच्छ करण्याचा विचार केला, या अंतर्गत ते रोज पहाटे ४:०० वाजता उठत असलेल्या आश्रमात स्वच्छता करत असत. वर्धा आश्रमात त्यांनी स्वतःचे शौचालय बांधले होते, ते रोज सकाळी आणि संध्याकाळी स्वच्छ करायचे. गांधीजींची स्वप्ने पूर्ण करण्यासाठी श्री नरेंद्र मोदी यांनी स्वच्छ भारत अभियान सुरू केले.
स्वच्छ भारत अभियानाची उद्दिष्टे
(१) उघड्यावर शौचास जाणे बंद करणे, ज्या अंतर्गत दरवर्षी हजारो मुले मरतात.
(2) सुमारे 11 कोटी 11 लाख वैयक्तिक, समूह शौचालये बांधण्यासाठी 1 लाख 34 हजार कोटी रुपये खर्च केले जातील.
(३) स्वच्छतेचा योग्य वापर करून लोकांची मानसिकता बदलणे.
(4) शौचालय वापरास प्रोत्साहन देणे आणि जनजागृती सुरू करणे.
(५) गावे स्वच्छ ठेवणे.
(6) 2019 पर्यंत सर्व घरांना पाणीपुरवठा सुनिश्चित करून गावांमध्ये पाइपलाइन बसवणे जेणेकरून स्वच्छता राखली जाईल.
(७) ग्रामपंचायतीमार्फत घन व द्रव कचऱ्याचे उत्तम व्यवस्थापन सुनिश्चित करणे.
(8) रस्ते, फुटपाथ आणि वस्त्या स्वच्छ ठेवणे.
(९) स्वच्छतेच्या माध्यमातून सर्वांमध्ये स्वच्छतेची जागृती करणे.
स्वच्छ भारत अभियानातील इतर योगदान
स्वच्छ भारत अभियानात केवळ सामान्य जनताच नाही तर पंतप्रधानांसोबतच मृदुला सिन्हा, बाबा रामदेव, शशी थरूर, कमल हसन, सलमान खान, प्रियांका चोप्रा यांसारख्या बड्या व्यक्तींचाही पाठिंबा आहे. त्यांचे योगदान दर्शवित आहे.
उपसंहार-
जगात कोणताही बदल पाहायचा असेल तर आधी स्वतःमध्ये अंमलात आणा.
……………..महात्मा गांधी.
महात्मा गांधींनी केलेले हे विधान स्वच्छतेवर आधारित आहे. त्यांच्या मते स्वच्छतेच्या जागृतीची मशाल प्रत्येकामध्ये जन्माला आली पाहिजे, याअंतर्गत शाळांमध्येही स्वच्छ भारत अभियानाचे काम सुरू झाले आहे, स्वच्छतेमुळे आपले शरीर स्वच्छ राहते. आपले मनही स्वच्छ राहते. स्वच्छ भारत अभियानाची मशाल आज आपल्या संपूर्ण भारतासाठी आवश्यक आहे, त्या अंतर्गत अनेक कामे केली जात आहेत.
हे लक्षात घेऊन उत्तर प्रदेशचे मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनीही सरकारी इमारतींची स्वच्छता आणि स्वच्छता लक्षात घेऊन तंबाखू, गुटखा, पान आदी पदार्थांवर बंदी घातली आहे. ज्याची फक्त उत्तर प्रदेशातच नाही तर संपूर्ण भारताला गरज आहे.
#2. [500-600 Words] स्वच्छ भारत अभियान। Swachh Bharat Abhiyan essay in Marathi for class 5,6,7,8,9 & 10. short essay .
प्रस्तावना:- स्वच्छतेचा थेट संबंध आपल्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्याशी आहे. त्यामुळे स्वच्छ शरीरात निरोगी मन वास करते, असे म्हटल्यास चुकीचे ठरणार नाही, शंभर वर्षांपूर्वी महात्मा गांधींनी स्वच्छ भारताचे स्वप्न पाहिले होते, जे आज साकार होत आहे.
आपले आदरणीय पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी स्वच्छ भारत अभियान सुरू केले होते, ज्याचा मुख्य उद्देश भारताला स्वच्छ आणि निरोगी बनवणे आहे. ही मोहीम आपल्या पंतप्रधानांनी 02 ऑक्टोबर 2014 रोजी महात्मा गांधींच्या जन्मदिनी सुरू केली होती आणि त्याच वेळी गांधीजींच्या 150 व्या जयंतीदिनी 02 ऑक्टोबर 2019 रोजी पूर्ण होण्याची तारीख निश्चित करण्यात आली होती.
आपल्या जीवनात स्वच्छतेला महत्त्वाचे स्थान आहे हे आपण जाणतो, पण आपण त्याचा अर्थ आपल्या शरीराच्या स्वच्छतेतूनच घेतला आहे, हे चुकीचे आहे, स्वच्छतेला केवळ शरीराच्या स्वच्छतेपुरते मर्यादित ठेवून आपण त्याचा अर्थ संकुचित केला आहे. भक्तीनंतर स्वच्छता ही दुसरी महत्त्वाची गोष्ट आहे, गांधीजींच्या म्हणण्यानुसार, “जोपर्यंत तुम्ही हातात झाडू आणि बादली घेत नाही, तोपर्यंत तुम्ही तुमचे गाव आणि शहर निरोगी बनवू शकत नाही.” स्वच्छ भारत अभियानाची सुरुवात आपल्या पंतप्रधानांनी स्वतः झाडूने केली होती. भारतासारख्या देशात स्वच्छ भारत अभियान यशस्वीपणे राबविणे खूप अवघड होते, पण आपल्या पंतप्रधानांच्या जिद्दीने गांधीजींचे हे स्वप्न साकार झाले.
अगदी अलीकडेच, आपल्या पंतप्रधानांना अमेरिकेत गोलकीपर ग्लोबल गोल्स पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले, स्वच्छ भारत अभियानाच्या यशस्वी अंमलबजावणीबद्दल त्यांना हा पुरस्कार देण्यात आला. स्वच्छ भारत अभियानांतर्गत, मध्य प्रदेशातील इंदूर शहराला सलग तीन वर्षे भारतातील सर्वात स्वच्छ शहर म्हणून पुरस्कृत केले जात आहे, स्वच्छ भारत अभियानाने भारतातील लोकांमध्ये वैचारिक क्रांती घडवली आहे.
आता लोक फक्त स्वतः स्वच्छ ठेवण्याबद्दल बोलत नाहीत तर आपले गाव, जिल्हा आणि शहर देखील स्वच्छ ठेवतात आणि या दिशेने आपले सर्वस्व दान करत आहेत. भारतातही अशा अनेक सामाजिक संस्था आहेत ज्या स्वच्छ भारत अभियानांतर्गत आपले योगदान देत आहेत, या संस्थांचे लोक गावागावात, शहरांमध्ये जाऊन लोकांना स्वच्छतेची जाणीव करून देतात आणि स्वच्छतेचे फायदे जाणून घेऊया.
125 कोटींच्या भारत देशात ही मोहीम चांगल्या प्रकारे चालवणे आणि संपादित करणे हे मोठे आव्हान होते, भारत सरकार हे करण्यात यशस्वी ठरले याचा आम्हाला अभिमान आहे, कारण या मोहिमेने जनभावनेचे रूप घेतले.स्वच्छ भारत अभियान हा असाच एक उपक्रम आहे. ज्यामध्ये प्रत्येक जाती, वर्ग, धर्माच्या लोकांनी उत्स्फूर्तपणे भाग घेऊन तो यशस्वी केला.
उपसंहार:- या मोहिमेची मुदत संपली असली तरी या अभियानाने लोकांच्या हृदयात स्वच्छतेची मशाल पेटवली आहे जी आता विझणार नाही, जर आपण सर्वांनी स्वच्छ भारत अभियानाला आपल्या जीवनाचा एक भाग बनवला तर. तो दिवस दूर नाही जेव्हा भारतातील केवळ एक शहरच नाही तर संपूर्ण भारत स्वच्छ होईल, अशा प्रकारे स्वच्छ भारत-स्वस्थ भारताचे स्वप्न देखील साकार होईल.
