व्यसनाधीनतेमुळे व्यक्तीचे नियंत्रण सुटते. त्याला योग्य आणि चुकीचा फरक दिसत नाही. व्यसन हे वाईट असेल तर ते मानवासाठी नक्कीच घातक आहे. काहीही किंवा काहीही नसताना माणूस अस्वस्थ होतो. त्याच्या वागण्यात बदल होतो. त्याला व्यसन म्हणतात. काही लोकांना चांगल्या सवयींसोबत वाईट सवयीही असतात. पण एखादी वाईट सवय आयुष्य उध्वस्त करत असेल तर ते योग्य नाही. काही क्षणांच्या आनंदासाठी लोक चुकीच्या सवयी/व्यसनात अडकतात. कधी कधी तो त्यात इतका अडकतो की, त्यातून बाहेर पडू शकत नाही. काही लोक अशा वाईट सवयींमधून बाहेर पडतात. या वाईट सवयी सोडण्याचा संकल्प ठेवला तरच तो बाहेर येऊ शकतो.
व्यसन ही एक सवय आहे जी माणसाला वारंवार चुकीच्या गोष्टी करायला भाग पाडते. व्यसनाधीनतेमुळे जोपर्यंत माणसाला ती वस्तू मिळत नाही तोपर्यंत तो अस्वस्थ राहतो आणि त्याच्या तब्येतीत बदल दिसून येतात. सवय आणि व्यसन यात फरक आहे. आपण आपल्या सवयीवर नियंत्रण ठेवू शकतो, परंतु आपल्या व्यसनावर कोणीही नियंत्रण ठेवू शकत नाही.
व्यसन म्हणजे माणसाच्या कोणत्याही सवयीचा अतिरेक. अंमली पदार्थांचे सेवन, जुगार, ही सर्व व्यसनाची जिवंत उदाहरणे आहेत. एकदा का माणसाला चुकीच्या अमली पदार्थांची सवय लागली की सिगारेट, तंबाखू आणि दारू इ. यामुळे त्यांचे जीवन आणि आरोग्य दोन्ही उद्ध्वस्त होते.
व्यसनात पडण्याची काही महत्त्वाची कारणे आहेत. काही लोक त्यांच्या जीवनात प्रचलित असलेल्या दुःख, चिंता आणि नैराश्य यासारख्या भावनांनी त्रस्त होतात. या सगळ्यापासून दूर पळण्यासाठी तो ड्रग्जचा बळी ठरतो. कधी कधी माणसाची संगत वाईट असते. कधी कधी आमचे मित्र व्यसनाधीन होतात. तो इतर लोकांनाही त्याच्या मार्गावर जाण्यासाठी प्रोत्साहित करतो, ज्यामुळे बरेच लोक दारू आणि सिगारेट सारख्या व्यसनाच्या आहारी जातात.
आजची तरुण पिढी आधुनिक जीवन जगत आहे. छोटेसे सेलिब्रेशन असो किंवा कामातून वेळ मिळेल तेव्हा तो मित्रांसोबत ड्रिंक करायला जातो. सिगारेट ओढणे, जुगार खेळणे हे सर्व आधुनिक जीवनाचा भाग मानले जाते. हे सर्व काही नाही, फक्त व्यसनाला प्रोत्साहन देते. ही सर्व नशा फक्त काही क्षणांच्या आनंदासाठी असते. शेवटी नशेच्या नियमित सेवनामुळे माणसाचे अध:पतन निश्चित आहे.
त्याच्या वाईट व्यसनामुळे तो आपल्या कुटुंबीयांना वाईट वागणूक देतो. तो विचार करण्याची क्षमता गमावतो. व्यसनामुळे माणूस नोकरी गमावतो. सर्व नशेत त्याचा वेळ आणि पैसा वाया जातो. तो ड्रग्जवर इतका अवलंबून असतो की त्याला चांगले आणि वाईट यात फरक करता येत नाही. सर्व काही माहीत असूनही व्यक्ती आपले व्यसन पुन्हा करते. यातून त्याला काहीच मिळत नाही, फक्त विनाशाकडे ओढले जाते. आजकाल मोबाईलचे व्यसन बहुतेक लोकांमध्ये दिसून येते. . लोक मोबाईलशिवाय काही तासही घालवू शकत नाहीत. मोबाईलमुळे आयुष्य नक्कीच सोपे झाले आहे, पण माणूस आपल्या प्रियजनांसोबत कमी, मोकळ्या वेळेत मोबाईलसोबत जास्त घालवतो.
तरुणांमध्ये मोबाईलचे प्रमाण अधिक आहे. मोबाईलवर गेम्स खेळणे, सोशल मीडियावर नियमित अॅक्टिव्ह राहणे, गाणी ऐकणे, तासनतास मोबाईलवर बोलणे, हे सर्व आजकाल तरुणाईमध्ये दिसून येते. मोबाईलच्या या व्यसनामुळे तरुणांचे अभ्यासात लक्ष कमी असते. वाहन चालवताना मोबाईलवर बोलतांना अनेकजण पकडले जातात. यामुळे अपघातही होतात.
ज्या व्यक्तीला वाईट व्यसन असते, तो आयुष्यात जी काही मान मिळवतो तो गमावतो. वाईट व्यसन असलेल्याला समाज नाकारतो. समाजात राहणारे सर्व लोक त्यांचा आदर करतात असे नाही. माणसाला व्यसनातून जिद्दीने बाहेर यायचे असेल तर त्याला स्वतःलाच प्रयत्न करावे लागतील. लहानपणापासूनच अंमली पदार्थांचे बळी ठरणारे अनेकजण असतात, पण घरच्यांच्या समजुतीवर तेही त्या अंमली पदार्थाच्या अंधाऱ्या दुनियेतून बाहेर पडतात.माणसाने वाईट सवयी, व्यसनाचा अवलंब करू नये. आयुष्याच्या प्रत्येक वळणावर निर्णय काळजीपूर्वक घेतले पाहिजे नाहीतर आयुष्य उद्ध्वस्त होऊ शकते.
निष्कर्ष
वाईट व्यसन आपले जीवन नरक बनवू शकते. वस्तूंचा किंवा कोणत्याही साहित्याचा मर्यादित वापर आपल्याला जीवनात आनंदी ठेवू शकतो. औषधांमुळे कर्करोग इत्यादी गंभीर आजार होतात. त्यामुळे या पदार्थांच्या सेवनापासून दूर राहावे. हे आपल्या प्रियजनांना आपल्यापासून दूर नेऊ शकते आणि आपल्याला विनाशाकडे ढकलू शकते.
नोंद – संबंधित लेख केवळ ज्ञानाच्या उद्देशाने समाजातील वाईट सवय/व्यसनावर असून Askmarathi.com टीम कुठल्याही वाइट सवईला किवा व्यसनाला प्रोत्साहन देत नाही.
